Một trong những dạng sai lệch khớp cắn phổ biến và gây ảnh hưởng lớn đến thẩm mỹ gương mặt là tình trạng khớp cắn chéo. Đây không chỉ là vấn đề về hàm răng mà còn có thể kéo theo những hệ quả tiêu cực cho chức năng nhai và sức khỏe răng miệng. Vậy khớp cắn chéo là tình trạng như thế nào? Làm sao để nhận biết và phân biệt các dạng khớp cắn chéo khác nhau? Khi nào là thời điểm thích hợp để điều trị? Hãy cùng Nha Khoa Quốc Tế tìm hiểu chi tiết trong bài viết dưới đây nhé:
Khớp Cắn Chéo Là Gì?
Khớp cắn chéo là tình trạng mà các răng ở trên hai cung hàm không đối xứng nhau, có sự sai lệch giữa hàm trên và hàm dưới. Khi đó, các răng không khớp chính xác với nhau khi đóng miệng lại, dẫn đến sự thò thụt của các nhóm răng, làm mất cân đối giữa hai hàm. Tình trạng này không chỉ gây ảnh hưởng tới thẩm mỹ, mà còn tiềm ẩn những vấn đề sức khỏe răng miệng khác như khó khăn trong việc ăn nhai, phát âm và thậm chí có thể gây đau hàm, đau đầu nếu không được điều trị kịp thời.
Điều đáng chú ý là khớp cắn chéo thường không dễ nhận ra khi quan sát trực diện từ bên ngoài. Tuy nhiên, khi cười, dáng cười của người mắc khớp cắn chéo sẽ trở nên kém tự nhiên và thiếu thẩm mỹ. Đây là lý do mà nhiều người có khớp cắn chéo thường cảm thấy thiếu tự tin với nụ cười của mình.
Các Dạng Khớp Cắn Chéo Phổ Biến
Tình trạng khớp cắn chéo có thể xuất hiện ở nhiều dạng khác nhau, và mỗi dạng đều có nguyên nhân cũng như phương pháp điều trị riêng biệt. Dưới đây là các dạng khớp cắn chéo phổ biến nhất:
1. Răng Cắn Chéo Phía Trước (Cắn Ngược)
Cắn chéo phía trước, còn được gọi là cắn ngược, là tình trạng một hoặc nhiều răng trước hàm trên cắn vào mặt trong của răng cửa hàm dưới khi khép miệng. Đây là dạng khớp cắn chéo dễ nhận biết nhất, thường xuất hiện cả ở trẻ em và người trưởng thành. Cắn ngược khiến gương mặt trở nên mất cân đối, đặc biệt là khi nhìn từ phía bên.
Nguyên nhân cắn ngược phía trước:
- Di truyền từ bố mẹ có khớp cắn sai lệch
- Thói quen cắn trượt hàm dưới ra phía trước hoặc đẩy lùi hàm trên ra sau
- Cung hàm không đủ chỗ cho các răng, dẫn đến tình trạng răng khấp khểnh
- Sự bất thường về xương hàm
Các dạng cắn ngược phía trước:
- Cắn chéo do răng: Đây là dạng cắn ngược mà nguyên nhân chủ yếu do răng bị nghiêng hoặc khấp khểnh, trong khi cấu trúc xương hàm không có sự sai lệch rõ rệt. Niềng răng là phương pháp phổ biến và hiệu quả để điều trị tình trạng này. Bác sĩ chỉnh nha sẽ sử dụng các khí cụ như mắc cài, dây cung hoặc lò xo để sắp đều lại các răng, mở rộng khoảng trống nếu cần thiết, nhằm đưa răng về đúng vị trí.
- Cắn chéo do xương: Trường hợp này xảy ra khi có sự sai lệch về cấu trúc xương hàm. Những người bị cắn ngược do xương thường có khuôn mặt hơi lõm, môi trên lùi, môi dưới nhô ra phía trước. Điều này thường thấy rõ khi phân tích phim X-quang sọ nghiêng, với xương hàm trên thiểu sản hoặc hàm dưới phát triển quá mức. Trong những trường hợp nghiêm trọng, bác sĩ có thể phải kết hợp niềng răng với phẫu thuật hàm để đạt hiệu quả tối ưu.
2. Răng Cắn Chéo Phía Sau
Cắn chéo phía sau là sự sai lệch về khớp cắn theo chiều ngang. Tình trạng này thường ảnh hưởng đến các răng hàm lớn hoặc răng hàm nhỏ nằm phía sau trên cung hàm. Cắn chéo phía sau không dễ nhận thấy như cắn ngược phía trước, nhưng có thể gây ra các triệu chứng như lệch mặt, hàm dưới bị trượt sang một bên khi nhai, hoặc khó khăn trong việc ăn nhai.
Nguyên nhân cắn chéo phía sau:
- Di truyền (có thể do hàm trên phát triển kém hoặc hàm dưới phát triển quá mức)
- Thói quen nhai lệch hoặc cắn lệch
- Chấn thương trong giai đoạn răng sữa hoặc trong quá trình mọc răng vĩnh viễn
Các dạng cắn chéo phía sau:
- Cắn chéo chức năng: Do thói quen nhai lệch hoặc lệch khớp cắn tạm thời. Điều này có thể được chỉnh sửa thông qua các bài tập cơ hàm hoặc điều chỉnh lại thói quen nhai.
- Cắn chéo do xương: Xảy ra khi có sự sai lệch về cấu trúc xương hàm, đặc biệt là khi hàm trên quá hẹp so với hàm dưới. Trường hợp này thường yêu cầu sự can thiệp của các khí cụ chỉnh nha đặc biệt hoặc phẫu thuật hàm.
- Cắn chéo do xương ổ răng: Là dạng cắn chéo xảy ra khi có sự bất thường ở xương ổ răng, khiến răng không mọc đúng vị trí trên cung hàm.
Thời Điểm Thích Hợp Để Điều Trị Khớp Cắn Chéo
Điều quan trọng là phát hiện và điều trị khớp cắn chéo càng sớm càng tốt, đặc biệt là ở trẻ em trong giai đoạn phát triển. Việc điều trị sớm giúp ngăn ngừa các biến chứng nghiêm trọng và giảm thiểu sự xâm lấn trong quá trình điều trị.
- Độ tuổi từ 6 – 12: Đây là giai đoạn thay răng ở trẻ nhỏ, là thời điểm lý tưởng để phát hiện và điều chỉnh cắn chéo do xương hoặc răng. Nếu tình trạng cắn chéo phía trước do xương được phát hiện, bác sĩ sẽ sử dụng khí cụ chỉnh hình như hàm Facemask để kích thích sự phát triển của xương hàm trên. Với trường hợp cắn chéo do răng, niềng răng có thể giúp giải quyết vấn đề một cách hiệu quả.
- Độ tuổi từ 12 – 13: Khi phát hiện sự hẹp của xương hàm trên, bác sĩ có thể sử dụng hàm nong nhanh để tăng kích thước xương theo chiều ngang. Điều này giúp điều chỉnh khớp cắn chéo do xương và ngăn chặn các biến chứng về sau.
- Tuổi trưởng thành (18+): Ở độ tuổi này, xương hàm đã phát triển hoàn thiện và ổn định. Nếu tình trạng cắn chéo nghiêm trọng và không thể giải quyết bằng niềng răng thông thường, bác sĩ có thể cân nhắc phẫu thuật hàm để khắc phục sai lệch khớp cắn. Phẫu thuật được thực hiện khi sức khỏe toàn thân cho phép, giúp điều chỉnh lại cấu trúc xương và mang lại khớp cắn chuẩn xác.
Khớp cắn chéo không chỉ ảnh hưởng đến thẩm mỹ mà còn gây ra nhiều vấn đề về chức năng ăn nhai và sức khỏe răng miệng. Phát hiện và điều trị kịp thời sẽ giúp bạn tránh được những hậu quả lâu dài và cải thiện chất lượng cuộc sống. Nếu bạn hoặc người thân phát hiện có các dấu hiệu của khớp cắn chéo, đừng ngần ngại liên hệ với Nha khoa Quốc Tế Hạ Long Quảng Ninh để được tư vấn và điều trị.
